Çocuklar hayatın tohumları, umutların meyveleri ve insanın göz nuru. Onlar yarının inşacıları, düşünen beyinleri, kuvvetli omuzları, milletin kalkanları ve istikrarının koruyucularıdır. İslam’da ebeveynlerin emaneti olarak kabul edilirler. Dinlerini korurlar ve Rabbul Alemin’e boyun eğerler. İşte bu yüzden İslam, onların yetiştirilmesine özen gösterir. Toplum onlarla mutlu olur ve onlar da toplumun yükselmesinde bir rol oynarlar. İslam’ın ilgisi, bireyin hayatının tüm yönlerini kapsar. Böylece bütüncül bir büyüme gerçekleştirilir: vücudu ve ruhu, karakteri ve zekası. Bu yüksek düzeydeki eğitim anlayışı korunduğunda, doğru hak ve görevleri bilen iyi bir vatandaş yetişir. Müslüman birey güçlü bir yapıya kavuşur: doğru inancı, bilinçli zekası ve sağlam karakteri vardır.
Biz – İslam milleti – kendimiz için saygınlık, şan ve güç istiyorsak, dinimizin özüne dönmeliyiz. Müslüman nesilleri gerçek erkeklik ve asil insanlık örnekleriyle yetiştirmek zorundayız. İlk Müslümanları gördüğümüz zaman, zihin, ruh, karakter ve beden açısından güçlü bir yapıya sahiptiler. Bu örneği takip etmeliyiz.
Çocuklarımızı tam ve yüksek bir eğitimle yetiştirmek istiyorsak, inandığımız inançlar ve yüce örneklerimizle uyumlu bir şekilde onları şekillendirmeliyiz. Bu, Allah’ın Kitabı’ndan ve O’nun Elçisi’nin (Allah’ın selamı onun üzerine olsun) örneklerinden alınan yüce değerlerden kaynaklanır. Bir yazar şöyle diyor:
Hayatın en lezzetli meyveleri insana çocuklardır. Bunun tadını alanlar onların lezzetini bilirler, onlardan mahrum kalanlar ise mahrumiyetin acısını derinden hissederler. Allah’ın insanlara verdiği bu nimeti takdir etmek için, çocukların dünya üzerindeki binalarıdır. Bu, Allah’ın evrenin yaratılış amacıdır. Allah şöyle buyurmuştur:Mal ve ogullar, dünya hayatinin süsüdür. Bakî kalacak olan iyi ameller ise, Rabbinin katinda, sevabca da hayirlidir, ümid yönünden de daha hayirlidir.
Surah Kehf Suresi-46
İbrahim Rabbine dua etti ve nesli kendisine bahşetmesini istedi. O şöyle dedi : “Ey Rabbim! Bana salihlerden (bir ogul) ihsan et!”Biz de kendisine yumusak huylu bir ogul müjdeledik.
Surah Saffet Suresi 100,101
Zekeriya (aleyhisselam) Rabbine dua etti ve şöyle dedi:”Gerçekten ben, arkamdan yerime geçecek varislerden endisedeyim. Karim da kisir bulunuyor. Onun için katindan bana bir çocuk ihsan et. Ki bana da mirasçi olsun, Yakub ailesine de mirasci olsun. Rabbim, onu sen rizana kavustur.”
Surah Meryem Suresi-5,6
Yazarlar ve şairler, çocuk sevgilerini ifade etmek için birçok resim ve renk kullandılar. Bu resimler, çeşitlilikleri ve çeşitlilikleriyle birlikte, tek bir duygu ve doğanın tek bir özelliği olan saf sevgi ve samimi sevgiden kaynaklanmaktadır.
El-Ahnaf, oğlu Yezid’e öfkelendiğinde ve onu terk ettiğinde, Muaviye’ye şöyle dedi: “Ey müminlerin emiri, çocuklarımız kalplerimizin meyveleri, sırtımızın dayanağıdır. Onlar için gölgeleyen bir gökyüzü ve bir kalkanız var. Her zorlukta onlara yardım ediyoruz. Eğer öfkelenirlerse, onları yatıştırın. Eğer istekleri varsa, onlara verin. Eğer istekleri yoksa, onlara yaklaşın. Onlar size sevgi ve hayatlarının süresi boyunca seveceklerdir. Onları küçümseyerek ve ağır davranarak onları üzmeyin. Sizin ölümünüzü dilerler, yakınlığınızı sevmezler ve hayatınızdan sıkılırlar.”
Çocuk, sadece anne ve babanın sahip olduğu bir mülk değildir; aynı zamanda milletin de bir mülküdür. Anne ve babası mutlu oldukça, millet de onların iyi bir eğitim verme ve onu hayatın mesajına hazırlama konusundaki başarısına bağlı olarak mutlu olur. Çocuğun yetiştirilmesi bir ortak görevdir – ebeveynler ve devlet arasında, evde ve okulda. Ancak, öncelikli görev ve en büyük yük, özellikle çocukluk ve küçüklük döneminde, annelerin omuzlarına yüklenir çünkü çocuğun annesiyle bu dönemdeki etkileşimi çok güçlüdür.
İslam, bu etkilenmenin tehlikesini fark ederek, Müslümanların müşrik kadınlarla evlenmesini yasakladı. Bu yasağın amacı, çocukların onların dini inançlarını takip ederek etkilenmesinden kaçınmaktı.
İmam Ghazali şöyle dedi: “Çocuk, ebeveynleri için bir emanettir ve saf kalbi değerli bir mücevherdir. Herhangi bir kabartma veya şekilden bağımsız olarak, üzerinde işlenebilecek her şey için açıktır. İyilik alışkanlığı kazandırmak ve öğretmek, onu büyütmek, onunla mutlu olmak dünya ve ahirette onunla paylaşılan bir sevinçtir. Her öğretmen ve eğitmen için böyledir. Ancak, kötülük alışkanlığı edinirse, hayvandan daha kötü duruma düşer ve perişan olur. Bu durumda, sorumluluğu taşıyan kişi, velisi, onun üzerindeki yükü taşır. Allah Teala şöyle buyurmuştur:Ey inananlar! Kendinizi ve ailenizi bir atesten koruyun ki onun yakiti insanlar ve taslardir. Onun basinda gayet kati, siddetli, Allah’in kendilerine buyurduguna karsi gelmeyen ve emredildikleri seyi yapan melekler vardir.
Surah Tahrim Suresi – 6
İslam, çocuğun bedensel, zihinsel ve ahlaki olarak nasıl yetiştirileceği konusunda genel kurallar belirledi. Vücudunu güçlendirmek ve omurgasını güçlendirmek için, yarışma, güreş, okçuluk, yüzme gibi çeşitli sporlar yaparak fiziksel faaliyet göstermesi gerektiğine dikkat çekildi. Peygamberimiz, bu konuda pratik bir örnek oldu. Salama bin Akwa şöyle dedi: “Peygamberimiz (s.a.v.), Müslüman olan bir grubun yanında geçerken ok attılar. O da, “İsmail’in oğullarını vurun, çünkü babaları da okçu idi” dedi ve “Ben de Falan oğulları ile beraberim” dedi. Bir grup ellerindeki okları bıraktı ve Peygamberimiz şöyle dedi: “Neden atmıyorsunuz?” Onlar, “Sen de bizimle berabersin, nasıl atarız?” diye sordular. Peygamberimiz şöyle dedi: “Atın, ben de sizinle beraberim.”
Abu Huraira şöyle dedi: “Habeşistanlılar, Peygamberimizin yanında tüfekleriyle oynarlarken, Ömer geldi ve taşlara doğru yöneldi ve onları tüfekleriyle vurdu. Peygamberimiz şöyle dedi: “Onları bırak, Ey Ömer.” Peygamberimiz, köşelerden birine sarıldı ve Ömer onunla mücadele etti, ama Peygamberimiz onu yendi.”
Ömer (r.a) şöyle dedi: “Çocuklarınıza yüzme öğretin ve onları at sırtında sağlam bir şekilde tutun.”
İslam, çocukların eğitimi konusunda çağrıda bulunarak, “Her Müslüman için öğrenmek farzdır” dedi ve onları herhangi bir renkten diğerine tercih etmedi. Ancak İslam, eğitimde öncelikle dini bilimlerin öğrenilmesinin önemini vurguladı çünkü bu, dünya ve ahirette mutluluğa giden yoldur. Din bilgisi öğretimi, ruhların istikrarını sağlar, kalplerin huzur bulmasını sağlar ve memnun bir şekilde konularının üstesinden gelirler, başarı tarafından yükseltilmezler ve başarısızlık tarafından alçaltılmazlar, çünkü her şeyin sonucunu Allah’a bırakırlar. Eğitim, çocuğun babasının hakkıdır ve erkekler ve kadınlar, kendi cinsiyetlerine uygun olanı alırlar ve kendi görev ve işlevlerinde onlara yardımcı olurlar. Kadınlar, kendilerini iyi bir eş olarak görünecekleri şeyleri alır, kocasını memnun eder, ev işlerinde başarılı olur ve çocuklarını iyi bir hayat için yetiştirirler. Erkekler, kendileri için seçtikleri göreve uygun olanı alırlar ve rızık sağlamalarına yardımcı olurlar.
İslam, genel erdemler ve toplumsal adabın en yüce örneklerinin Kur’an ayetleri, Peygamber’in (s.a.v) işleri ve sahabelerinin işleriyle temsil edildiği genel kurallara işaret etti. İslam, babaların çocuklarını bu erdemler ve faziletlerle yetiştirmeleri için çağrıda bulundu, böylece ahlak ve faziletlerle donanmış iyi bir nesil yetiştireceklerdi, aileleri mutlu olacak, milletleri mutlu olacak ve Allah’ın istediği gibi insanlara en iyi millet olacaklardı. Allah şöyle diyor: Gerçi biz insana, anasina ve babasina itaati de tavsiye ettik. Anasi onu zayiflik üstüne zayiflikla tasidi. Onun sütten ayrilmasi da iki yil içindedir. (Biz insana): “Bana, anana ve babana sükret” diye de tavsiye ettik. Dönüs, ancak banadir.
Bununla beraber eger her ikisi de bilmedigin bir seyi, bana ortak kosman hususunda seni zorlarsa, onlara itaat etme. Fakat dünyada onlarla iyi geçin ve bana yönelenlerin yolunu tut. Sonra dönüsünüz ancak banadir. O zaman ben de size yaptiklarinizi haber verecegim.”Yavrucugum! Haberin olsun ki, yaptigin bir hardal tanesi agirliginca olsa da, bir kaya içinde veya göklerde, yahut yerin dibinde gizlense, Allah onu getirir, mizanina kor. Çünkü Allah en ince seyleri bilir, her seyden haberdardir.”Yavrucugum! Namazi kil, iyiligi emret, kötülükten sakindir. Basina gelenlere sabret, çünkü bunlar, azmi gerektiren islerdendir”Hem insanlara karsi avurdunu sisirme (kibirlenme) ve yeryüzünde çalimla yürüme. Çünkü Allah övünen ve kuruntu edenlerin hiçbirini sevmez.Yürüyüsünde tabii ol, sesini alçalt, çünkü seslerin en çirkini elbette eseklerin sesidir.
Surah Lokman Suresi -(14-19)
Tanrı dedi ki -: Ey iman edenler! Ellerinizin altinda bulunan (köle ve cariyeleriniz) ve içinizden henüz erginlik çagina girmemis olanlar, sabah namazindan önce, ögleyin soyundugunuz vakit ve yatsi namazindan sonra (yaniniza gireceklerinde) sizden üç defa izin istesinler. Bunlar mahrem halde bulunabileceginiz üç vakittir. Bu vakitlerin disinda ne sizin için, ne de onlar için bir mahzur yoktur. (Birbirinizin yanina girip çikabilirsiniz.) Iste Allah, âyetlerini size böyle açiklar. Allah her seyi bilendir, hüküm ve hikmet sahibidir.
Surah Nur Suresi – 58
Bu âyette Allah, babalara çocuklarını üç zamanda izin istemeye alıştırmalarını tavsiye eder: Rahatlama zamanları, giyimde ve oturmada titizlik gösterilmeyen zamanlar ve bu zamanlarda erkeğin eşiyle arasında mahremiyetin kaldırıldığı zamanlardır. Çocuk, bu zamanlarda görmemesi gereken şeyleri görmemeli. Bu; sabah namazından önce, öğle vaktinde dinlenmede ve akşam namazından sonradır.
Ömer bin Ebi Seleme’den rivayet edildiğine göre kendisi, peygamberin -sallallahu aleyhi ve sellem- kucağında küçük bir çocuktu. Yemek yerken eli düzensiz bir şekilde tabağı karıştırırdı. Peygamber şöyle buyurdu: “Ey çocuk, Bismillah de ve sağ elle ye. Önündeki yemekten ye.” Hadislerde pek çok adap vardır, sahih rivayetle sahabelerden nakledilmiştir.
İslam, çocuk eğitiminde ve yönlendirmesinde yumuşak davranmayı öğütler. Çocukların nefret etmemeleri, buna kızmamaları ve ebeveynlerin saf sevgisiyle ruhlarına işlemesi için. Peygamber, Fatıma’yı -Allah ondan razı olsun- görünce oturduğu yerden kalkar, elini tutar ve öperdi. Bir bedevi geldi ve: “Çocukları mı öpüyorsunuz? Biz öpmüyoruz.” dedi. Peygamber: “Eyvah, Allah’ın merhameti kalbinden çıkar mı sandın?” buyurdu.
Ümmü Hâlid bint Hâlid b. Saîd’den -Allah onlardan razı olsun- rivayet edildiğine göre: “Ben babamla birlikte Peygamber’e geldim. Üzerimde yeşil bir gömlek vardı. Peygamber: ‘Güzel, güzel’ buyurdu. Habeşçe’de ‘güzel’ demektir. Dedim ki: Ben, Peygamberin mührüyle oynayayım. Babam beni azarladı. Peygamber: ‘Bırak onu’ buyurdu sonra: ‘Oynamakta, gülmek te oynamakta, gülmek te özgürsün.’ buyurdu.”
İslam, çocuklara verilen hediyelerde adaletli olmayı emreder. Bu sayede sevgi, yardımlaşma ve birlik içinde yetişirler. Oğul ve kızlar arasında ayrım yapılmasını yasaklar. Ayırım, onları anne babalarına karşı saygısızlığa ve uzaklaşmaya itebilir.
Baba, çocuklarıyla birlikte yemeli, onlara alıştırmak ve gözetmek için. Sufyan’dan -Allah ondan razı olsun- şöyle rivayet edildi: Bize ulaştı ki, Allah ve melekleri ev halkıyla birlikte yiyenlere salat eder.
Bu öğütlerle İslam, babalara çocuklarını mutlu etmelerini ve milletin onlardan mutlu olmasını tavsiye eder. Bu mutluluk, İslam’ın hedeflediği en üst gayedir.
