Çocuk Eğitiminde Peygamberimizden Örnekler

Batı’da bugün, temel olarak mükemmel eğitimi gerçekleştirmeyi hedefleyen bir kitap yazma dalgası gözlemlenmektedir. Bu, çocuk yetiştirmede kaçınılması gereken hataların ele alınması veya çocuğun sağlıklı bir şekilde yetiştirilmesini sağlamak için takip edilmesi gereken kuralların incelenmesi ile gerçekleştirilmektedir.

Ancak, eğitim sistemlerimizi yoran deneme yanılma hastalığına kapılmamak için, İslami kimliğimiz ve medeniyetimizle uyumlu ve sağlam vizyonlarla uyumlu olan görüşleri ve vizyonları göz ardı etmemiz gerekiyor.

Peygamberimiz sadece vahyi ile sınırlı kalmamış, İslami gerçeği kendisi de oluşturmuş ve hayatın tüm yönlerini kapsayan kapsamlı bir eğitim oluşturmuştur.

Peygamberimiz, çocukları yeni bir İslami toplumun inşası için sosyal standartları açıkça değiştiren bir plana dahil etmeyi önemsedi.

Çocuklara yönelik cahil alışkanlıklardan kopmak, toplumların inşa edilemeyeceğine dair bir medeniyet denklemi elde etmek için birçok hadis, çocuklar arasındaki adaleti ve genç kızların saygınlığını vurgulamaktadır.

İbn Abbas’tan nakledildiği gibi, İmam Ahmed’in Müsnedinde, “Kızlarına iyi arkadaşlık eden bir Müslüman, cennete girecektir” diye buyurmuştur.

Bununla birlikte, Peygamberimiz’in çocuklara saygı göstermesi ve onlara özen göstermesi sadece vaazlar ve tavsiyelerle sınırlı kalmamıştır. Gerçekçi bir yaklaşım benimsedi ve Müslümanların bu önemli yaş grubuyla ilişkilerinde hareket etmeleri gereken çerçeveyi belirledi. Bu çerçeve, İslam’ın saygı, atama ve atama ilkelerinden ilham almaktadır.

Peygamberimizin çocuklara olan saygısını hatırlamak, olayın veya durumun önemini ve taşıdığı mesajları ortaya koymak, bugün yaygın olan bazı modern eğitim söylemlerinin sadece yankılanmadan ibaret olduğunu göstermektedir.

Abdullah bin Abbas (ra) bir gün genç bir çocukken at üzerindeyken, Peygamber (s.a.v) onu özel bir dersle donattı. Bu ders, İslam inancının ana unsurlarından biri olan “Allah’ı hatırla ki o da seni hatırlasın, Allah’ı hatırlayarak seni koruyacak, Allah’tan yardım iste ve toplumun herhangi bir şekilde sana fayda sağlamak istese bile, ancak Allah’ın senin için yazdığı şeyle fayda sağlayabilirler. Ve toplum senin zararına bir şey yapmak istese bile, ancak Allah’ın senin için yazdığı şeyle zarar verebilirler. Kalemler kaldırıldı ve sayfalar kurudu” şeklindeydi.

Ancak, bu hadisin aynı zamanda modern eğitimin çocuk psikolojisi hakkında öğrendiği bazı şeylerle de uyumlu olduğu fark edilebilir.

Bu hadisin eğitim bağlamındaki bir sorusu, neden Peygamber (s.a.v) küçük bir çocuğa iman konularıyla dolu bir ders verdiği ve sözlerinin “kelimeler” olarak özetlenebilecek kadar kısa olduğudur? Ve başka bir normal çocuğun, bu temel ve yüce ilkeleri içeren şeyleri anlayabilecek özellikleri ve yetenekleri olabilir miydi

Gerçekte, bu olağandışı bir çocuktu ve İbn Abbas’ın duası “Allah’ım, ona dinde anlayış ver ve yorumlama bilgisi ver” şeklindeydi. Hadis kitaplarında, İbn Abbas’ın diğer örnekleri, gelişimsel özellikleri ve işaretleri yakalama yeteneğindeki diğer yaşıtlarından farklı olduğunu gösterir. Bu durumda modern eğitim, ne yapmalıdır

“Stefanie Lerner” araştırmacısı, 30’tan fazla ünlü kişinin özgeçmişlerini inceledikten sonra, toplumun eğitim standartlarını özellikle sıradan çocuklarla özel çocukları ayırmadan birleştirmeye çalıştığında büyük bir hata yaptığını ortaya koydu. Çünkü sıra dışı özelliklere sahip olan ve dünyayı olumlu yönde değiştirmek için özel bir vizyona sahip olan çocuk, kendi yolunu çizen ve özel bir ritim izleyen bir çocuktur.

Sosyal durumların, topluma uyum sağlama ve arkadaşlarıyla aynı yolu takip etme beklentilerinin ötesinde, sıra dışı bir çocuğun özelliği, farklı düşünme isteğinin teşvik edilmesidir. Çünkü sıra dışı özellikler, yetenekler veya diğer özel faktörler, çocuğun kendisini daha iyi bir şekilde gerçekleştirmesine yardımcı olan temel taştır ve onu sıradan çocuklardan ayıran şeydir.

Lerner, her çocukta özellikle benzersizliği ve mükemmelliği teşvik etmemiz gerektiğini söylüyor. Gerçekte, genellikle benzersiz özelliklere sahip olabilen normal çocuklar da harika ve benzersiz özelliklere sahip olabilirler, ancak bunlar keşfedilip iyi şekilde bakımı yapılmadıkça ortaya çıkmazlar. (1) Gelecekteki ilerleme ve gelişmeye yardımcı olacak nedenleri beslemek için çocukluk döneminin önemini küçümsememeliyiz, birçok büyük düşünür ve lider de genç yaşta bu mükemmellikleri göstermiştir.

Örneğin, Halife Ömer bin Hattab (ra) kamu işlerinde “gençlerin” danışmanlığına özen gösterir ve Bedir’in yaşlılarına yakın bir danışmanlık koltuğu ayırır.

Çocukluk dünyasındaki sorumluluklar henüz belirlenmemiş olsa da, görev ve sorumlulukları öğretmek için çocuklar için özel bir eğitim gereklidir. Bu nedenle, çocuklar farkında olmadan yaptıkları herhangi bir dürtüsel davranışı göz ardı etmek yerine, sonuçları hakkında düşünmeye teşvik edilmelidirler ve küçük oldukları sürece hata yapmalarına izin verilmemelidir.

Peygamber (s.a.v), küçük torunu Hasan’ın sadaka verilen hurmadan birini aldığında ona, “Biz sadakaları yemeyiz, öyle değil mi?” diyerek öğüt verdi. Bu örnekte olduğu gibi, ebeveynlik sevgi ve sıkı disiplin arasında bir denge gerektirir. Doğru bir şekilde yetiştirilen çocuklar, etrafındaki toplumla etkileşimlerinde kişisel ahlaki bir yönergeleri olur ve kendilerini daha iyi gerçekleştirirler.

Ne yazık ki, bugün müslüman ailelerin karşılaştığı sorunların çoğu, çocuğun düşüncelerini ve davranışlarını yönlendirecek ahlaki prensiplere yeteri kadar önem vermemesinden kaynaklanıyor. Bazı ebeveynler, çocuklarının sorumluluğu üstlenmek için yeterince olgunlaşana kadar beklemeyi tercih ederler, çünkü çocukluğun onlar için oyun ve eğlence olduğunu düşünürler ve hesap verme sorumluluğuna tabi değillerdir.

Yeni eğitim yaklaşımı açısından durum böyle mi görünüyor

Araştırmacılar Alan ve Robert Davidson, çocukların ebeveynlerinin değerlerini ve fikirlerini pasif ve boyun eğici bir şekilde benimsedikleri için tehlikenin yattığını vurguluyor. Bu değerleri ihlal etmeye yönelik ayartmalarla karşılaştıklarında direnme kapasiteleri olmadığından, belirli bir durumla karşılaştıklarında tepkileri rasgele ve varsayımları aceleci oluyor.

Ancak, bir çocuğun ilke ve değerlere karşı sorumluluk ve bağlılık hissetmesi ahlaki davranışı dayatmak yoluyla değil, anne babaların kişiliklerinin şekillendirildiği anda bağımsızlık tohumları ekerek içeriden gelmelidir. “Çocuklarına belirli bir ahlaki davranışı kabul ettirmeye çalışan ebeveynler, çocuklarının en temel ahlaki kurallara bile başkaldırdıklarını şaşıracaklardır.

Sorumluluk duygusu içten, çocukların kendi duygularını hissetmelerine ve kendi kimliklerini oluşturmalarına her zaman izin vermeye hazır ebeveynler tarafından ekilen bağımsızlık tohumlarından gelişmelidir.

Karşılaştığımız başarılı ebeveynler, çocuklarının ahlaki kararlarına etki etmeye çalışmanın veya onları belirli vaazlarla uyarmanın en büyük hatalardan biri olduğuna inanıyor. Bu, görüşünüzü açıklayamayacağınız anlamına gelmez, tabii ki bunu yapmalısınız. Burada ahlaklılığı öğretmenin doğrudan yöntemi gelir, ancak genellikle yeterli değildir çünkü çocuklar, ahlaki bir çerçeve içinde nasıl yaşayacaklarını öğretecek birine ihtiyaç duyarlar.

Peygamberimizin çocukluk dünyasındaki varlığı bize, yukarıda bahsedilenden daha az önemli olmayan başka bir eğitimsel boyutu ortaya koyuyor. Danışma, diyalog, dinleme ve başkalarının görüşlerine saygı göstermenin erdeminin kapsamını çocukları da içerecek şekilde genişletmek. Bu, onların onurunu hissetmelerine, korku ve kaygıdan kurtulmalarına ve özgüvenlerini güçlendirmelerine yardımcı olacaktır.

Sahih’inde, Sahl bin Sa’d’den, Allah ondan razı olsun, şöyle rivayet ediyor: Allah Elçisi (sav), bir kaba getirtti ve ondan içti. Sağında topluluktaki en genç çocuk vardı, yaşlılar solundaydı. “Çocuk, yaşlılara vermeme izin verir misin?” dedi. Çocuk, “Ya Resulullah, senden başkasını kendime tercih etmem,” diye cevap verdi ve kabı ona verdi.

Nasıl yapmasın ki, Yüce Allah onu, insanlığın özgürlüğünü, onurunu ve inşa etme ve halife prensibini uygulama rolünü geri kazanması için göndermedi mi?

Öğretiler, onları duyuran ve ilan eden biri olmadan etkinliklerini kaybedebilirler mi? Peygamberimiz (sav) insan kişiliğini yıkmaya değil, inşa etmeye geldi. Buradaki inşanın temeli güveni güçlendirmek, olumlu bir ruh vermek ve kendine saygı duymaktır.

Özgürlük insan varoluşunun bir koşulu olduğundan, eğitimde özgürlüğün unsurlarını ve temellerini anmak, ilerleme ve gelişmenin yükünü taşıyabilecek sağlıklı bir nesil yetiştirmek için vazgeçilmez bir gerekliliktir.

Peygamber’in çocuğa yönelik davranışı, çocukluk ve çocuğun yetişkin dünyasına entegre olmaya hazırlığı hakkındaki birçok kavramımızı gözden geçirmemizi teşvik eder. Bu kavramlar keyfi geleneklere ve kısa görüşlü ve yanlış anlamaya hakim bir miras üzerinde otoritelerini temellendirirler.

Peygamber’in çocukla ilgili davranışı, çocuğun psikolojik ve sosyal refahını güvence altına almak için modern eğitim yazılarında ısrarla işaret edilen önemli bir eğitim yaklaşımına işaret eder. Çocuğun, kendisiyle ilgilenen herkes tarafından sevilip istendiğini hissetme ve saygı gösterilmesi gereken bir değere sahip olduğunu hissetme ihtiyacı hakkındadır. Kabul ve saygı ihtiyacının karşılanması, çocuğun herhangi bir pasiflik, içe kapanıklık ve başkalarına karşı nefret eğilimine sahip olmasını engeller ve özgüvenini güçlendirir ve olumlu bir şekilde toplum dokusuna entegrasyonunu garantiler. Eğitim uzmanı Christine Durham şöyle diyor: “Çocuklarımızın kendilerine saygı duymalarını ve yüksek özgüvene sahip olmalarını istiyorsak… Onları bir döngüye (değil bir döngüye) teşvik etmemiz gerekir. Burada özgüven motivasyona, motivasyon daha iyi ve geniş düşünceye ve iyi düşünce özgüvene yol açar. ”

Peygamber’in çocukluk dünyasındaki davranışlarının incelenmesi, fikrin davranıştan ayrılmasının bıraktığı acı veren uçurumu ve toplumlarımızın eğitim politikalarını formüle ederken yabancı ve rahatsız edici bir düşünce sistemine bağlılıklarını ortaya koyar. ve Pakistanlı şair ve filozof Muhammed İkbal’ın sözleriyle ifade edersek, ulu dağı bir toz yığınına dönüştüren yönergeler ve tavsiyeler. Millet, geçmişi bugünle birleştiren bir eğitim yoluyla kendisiyle ve kimliğiyle barışmaya girişmedikçe, istediğimiz yön değişikliğini ger